O Toυρισμός το καλοκαίρι που πέρασε ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων. Έπρεπε ή όχι να ανοίξει τελικά; Νιώθετε ότι πήρατε τη σωστή απόφαση;
Η μόνη εναλλακτική ήταν να κρατήσουμε κλειστή την οικονομία και να είμαστε σε «lockdown» εδώ και 8 μήνες. Αυτό δεν ήταν ρεαλιστικό σενάριο. Καταλαβαίνετε τι τεράστιες επιπτώσεις θα είχε όχι μόνο στην οικονομία αλλά στην κοινωνία ολόκληρη. Αυτό που κάναμε ήταν να ακούσουμε τις εισηγήσεις των ειδικών και να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία που είχαμε στη διάθεσή μας. Το ότι ο Τουρισμός δε συνδέεται με το δεύτερο κύμα, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι τουριστικές περιοχές δεν είναι βεβαρημένες επιδημιολογικά. Επίσης υπήρξαν χώρες που ακολούθησαν διαφορετικά μοντέλα. Το Ισραήλ, για παράδειγμα, δεν άνοιξε καθόλου τα σύνορά του μέσα στο καλοκαίρι κι όμως έφτασε στα 10 χιλιάδες κρούσματα για 9 εκατομμύρια κατοίκους. Δεν ήταν επομένως λύση το να μένει κλειστή η χώρα στον τουρισμό. Η χώρα άνοιξε με πρωτόκολλα, με εκπαίδευση του προσωπικού, με ενίσχυση των υγειονομικών δομών στους τουριστικούς προορισμού. Τίποτα δεν αφέθηκε στην τύχη και είμαι υπερήφανος για αυτό.
Αισθάνεσθε δικαίωση από το αποτέλεσμα; Και σας ρωτώ γιατί κάποιοι στην αντιπολίτευση ισχυρίζονται ότι δεν άξιζε τελικά το άνοιγμα του τουρισμού.
Αυτό που καταφέραμε είναι να πετύχουμε έσοδα περίπου 4 δις ευρώ ενώ το 2019 είχαμε 18 δις. Άρα είμαστε περίπου στο 20% – 25% των εσόδων του 2019. Κάτι το οποίο αποτελεί μια τεράστια οικονομική ανάσα αυτήν τη στιγμή. Γιατί δεν είναι δανεικά, είναι ζεστό συνάλλαγμα που έρχεται από το εξωτερικό και στηρίζει την εθνική οικονομία. Υπήρξαν εργαζόμενοι στον τουρισμό οι οποίοι δούλεψαν, επιχειρήσεις που άνοιξαν, επαγγελματίες που δουλεύουν στον ίδιο τον τουρισμό ή γύρω από αυτόν και οι οποίοι μπόρεσαν να επιβιώσουν χάρη σε αυτό το λελογισμένο άνοιγμα του τουρισμού. Πέρα όμως από τους αριθμούς- γιατί σας θυμίζω ότι οι στόχοι για φέτος ήταν ποιοτικοί και όχι ποσοτικοί- το μεγάλο μας κέρδος ήταν η ενίσχυση του brand και η διεθνής αναγνώριση. Είναι οι διακρίσεις και τα βραβεία που αποσπά η χώρα μας κάθε εβδομάδα είτε για μεμονωμένους προορισμούς είτε συνολικά με κορυφαία τη βράβευση του Υπουργείου Τουρισμού και του ΕΟΤ ως ¨Κορυφαίου φορέα Τουρισμού Παγκοσμίως» στα World Travel Awards, διάκριση που μας τοποθετεί στην παγκόσμια τουριστική ελίτ.
Οι προβλέψεις για το 2021 ποιες είναι; Είστε αισιόδοξος;
Το 2021 θα είναι μια δύσκολη χρονιά. Είτε με τα εμβόλια ή με τα γρήγορα τεστ θα έχουμε ένα καινούργιο πλαίσιο, χωρίς τους μεγάλους περιορισμούς που είχαμε φέτος. Από την άλλη θα ενταθεί ο ανταγωνισμός σε τεράστιο βαθμό. Όλες οι χώρες θα προσπαθήσουν να «χτυπήσουν» η μία την άλλη μέσα σε ένα διεθνές πλαίσιο ανταγωνισμού, καλώς εννοούμενο, για να μπορέσουν να προσελκύσουν τουρίστες. Όλες οι Μεσογειακές χώρες θα «μπουν στο παιχνίδι». Φέτος, εμείς, υλοποιήσαμε τα μέτρα, ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση από άλλες χώρες με αποτέλεσμα σε μία δύσκολη χρονιά να ευνοηθούμε σε σύγκριση με ανταγωνίστριες χώρες.
Την επόμενη χρονιά, όμως, αυτοί οι περιορισμοί θα έχουν αρθεί. Ήδη, λοιπόν, έχουμε ξεκινήσει τη διαδικασία με τον ΕΟΤ για να μπορέσουμε να βγάλουμε την καμπάνια της επόμενης χρονιάς πολύ νωρίτερα από ό,τι συνηθίζεται. Συγχρόνως βάζουμε τις στρατηγικές βάσεις για να μπορέσουμε να μετασχηματίσουμε το ελληνικό τουριστικό προϊόν. Όταν μια χώρα βρίσκεται σε «top» επίπεδο δεν μπορεί να αγνοήσουμε κάποιο προϊόν. Όλα τα τουριστικά προϊόντα μας ενδιαφέρουν, τα καλοκαιρινά, τα χειμερινά, οι πόλεις, ο ιατρικός τουρισμός, η γαστρονομία. Όλα αυτά πρέπει να τα αναπτύξουμε ισομερώς για να έχουμε ένα προϊόν το οποίο θα αντέχει και σε παροδικές κρίσεις και στις αλλαγές της αγοράς.
Πότε εκτιμάτε ότι θα καταφέρουμε να φθάσουμε πάλι στα επίπεδα του 2019;
Οι μελέτες δείχνουν πως ο παγκόσμιος τουριστικός κλάδος θα φτάσει στα επίπεδα του 2019 περίπου στο 2023. Αυτό είναι το μέτρο με το οποίο πρέπει να συγκριθούμε όλοι. Η προσπάθεια της χώρας μας θα είναι να κινηθεί όσο γίνεται πιο γρήγορα προς την ανάκαμψη. Αυτή είναι μια διαδικασία, όμως, η οποία δεν εξαρτάται από το τι κάνει η χώρα μας. Η χώρα μας μπορεί να «κλέψει» στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον κάτι περισσότερο από τις υπόλοιπες χώρες, αλλά δεν μπορεί να αλλάξει το συνολικό περιβάλλον.
Το πιο σημαντικό είναι να συνεχίσουμε να τηρούμε τα μέτρα, να εμβολιαστεί ο πληθυσμός και να δουλέψουμε συστηματικά –δημόσιος και ιδιωτικός τομέας- για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και τότε θα μπορούμε να κοιτάξουμε με αισιοδοξία το μέλλον.
Σας ρωτάει η μικρή σας κόρη αν υπάρχει Άγιος Βασίλης;
Όχι. Είναι σίγουρη πως υπάρχει ο Άγιος Βασίλης και, μάλιστα, του έγραψε και γράμμα. Είναι καλύτερο κορίτσι από ό,τι συνήθως γιατί ο Άγιος Βασίλης ελέγχει αν είναι καλό κορίτσι ώστε να της φέρει το δώρο. Και σχεδιάζουμε τι θα του αφήσουμε την παραμονή ώστε, κατεβαίνοντας από την καμινάδα, να το φάει.
Kai έχει ζητήσει από τον Άγιο Βασίλη;
Μια στολή του «Catboy». Είναι ο αγαπημένος ήρωας στα παιδικά αυτή την περίοδο.
Της διαβάζετε παραμύθια;
‘Oσο πιο συχνά μπορώ. Διαβάζουμε μαζί, παίζουμε σκάκι μαζί και ζωγραφίζουμε μαζί. Αυτές είναι οι τρεις δραστηριότητες που κάνουμε πιο συχνά.
Να γυρίσουμε πίσω στα δικά σας Χριστούγεννα, στις δικές σας γιορτές. Λέγατε τα κάλαντα όταν ήσαστε μικρός;
Ναι. Μεγάλωσα στην περιοχή του Παπάγου και τότε εκεί ήταν γειτονιά, ένα χωριό. Οπότε πηγαίναμε μαζί με τα αδέρφια μου, τον Κώστα και τον Δημήτρη, στα κοντινά σπίτια. Ήμασταν τρεις και μιας που ήμουν ο μεγαλύτερος, έπρεπε και να τους προσέχω. Ο παππούς, θυμάμαι, κάθε χρόνο έφερνε ένα βιβλιαράκι, που κόστιζε τότε λίγες δραχμές, το οποίο περιείχε τα κάλαντα, τα συνηθισμένα αλλά και διάφορες τοπικές παραλλαγές. Φυσικά, εμείς δεν κάναμε πειραματισμούς. Λέγαμε τα συνηθισμένα κάλαντα.
Και ποιος μοίραζε μετά τα χρήματα; Ποιος αναλάμβανε το ρόλο του «ταμία» της παρέας;
Δεν τα κρατούσα εγώ τα χρήματα όταν τα μαζεύαμε, αλλά εγώ τα μοίραζα μετά, γιατί ως μεγαλύτερος ήξερα να τα μετράω.
Ήσασταν δίκαιος στη μοιρασιά;
Ήμουν 100% δίκαιος. Ούτε καν σκεφτόμουν την πιθανότητα να ρίξω στη μοιρασιά τα αδέλφια μου, δε μου περνούσε καν από το μυαλό σα σκέψη.
Ποια ήταν τα πιο δύσκολα Χριστούγεννα που θυμάστε;
Μάλλον τα Χριστούγεννα του 1978. Είχε πεθάνει ο παππούς μου και, έτσι, δε γιορτάσαμε εκείνη τη χρονιά. Η γιαγιά μου ήταν πολύ παραδοσιακή. Φορούσε τα μαύρα μέχρι που πέθανε, 30 χρόνια μετά. Οπότε αυτά ήταν τα πρώτα Χριστούγεννα που θυμάμαι έντονα να μην είναι τόσο γιορτινά όσο τις άλλες χρονιές.
Ποιο ήταν το δώρο του Άγιου Βασίλη που σας είχε εντυπωσιάσει περισσότερο ως παιδί, που σας έχει μείνει αξέχαστο ακόμα και τώρα;
Ήταν ένα παιχνίδι που αναπαριστούσε έναν υπερήρωα, που φορούσε μια στολή και ήταν ελαστικός. Μπορούσες να τεντώσεις τα χέρια του και δε χαλούσε. Έπαιζα με αυτό το παιχνίδι για χρόνια και ήθελα να μάθω τι υλικό είχε μέσα, που το έκανε τόσο ελαστικό. Τελικά, κατάφερα και το τρύπησα και είδα πως μέσα υπήρχε κάτι κόκκινο, σα ζελέ.
Ποια συνήθεια από την καθημερινότητα που είχατε πριν γίνετε πολιτικός, σας λείπει περισσότερο;
Ο κινηματογράφος. Τώρα, βέβαια, μας λείπει σε όλους επειδή παραμένουν κλειστοί οι κινηματογράφοι. Αλλά αν υπάρχει κάτι που μου λείπει είναι αυτό, το σινεμά. Δεν φτάνει η τηλεόραση ή το Netflix, όσο και αν εξελίσσεται η τεχνολογία, ο ήχος κ.τ.λ., να το αντικαταστήσει. Το σινεμά είναι μια κοινωνική, συλλογική εμπειρία. Το βλέπεις μαζί με όλον τον κόσμο.
Έχετε αγοράσει δώρα για τους δικούς σας ή δεν έχετε προλάβει ακόμα;
Για τα παιδιά μου, έχω πάρει. Γενικότερα όμως είναι κάτι που το αναλαμβάνει συνήθως η Δήμητρα, που τα καταφέρνει καλύτερα από μένα.
Μια ευχή προσωπική, μια ευχή για τους αναγνώστες των Παραπολιτικών, και μια ευχή για τον τουρισμό;
Για τους αναγνώστες των Παραπολιτικών και για όλο τον κόσμο δεν έχω παρά να ευχηθώ υγεία. Και να ήθελε κανείς να πρωτοτυπήσει, πραγματικά, φέτος, η υγεία είναι το αγαθό που, που ενώ το θεωρούσαμε τόσο δεδομένο, ξαφνικά συνειδητοποιούμε πόσο εύθραυστο είναι. Για εμένα εύχομαι το 2021 να περάσω περισσότερο χρόνο με τον πατέρα μου, που έχασε πριν έναν χρόνο τη μητέρα μου και η προσαρμογή είναι δύσκολη για εκείνον. Και για τον ελληνικό τουρισμό, εύχομαι να δείξει τη μεγάλη δύναμη που γνωρίζω πως έχει, να αποδείξει πόσο ισχυρός είναι, πόση αστείρευτη δύναμη έχει μέσα του για να ανταπεξέλθει ακόμα και σε αυτήν την πρωτόγνωρη δυσκολία.
