Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Τα Νέα»
Ως κοινωνία που πονά αλλά και συμπονά από την ανείπωτη τραγωδία στα Τέμπη, το ελάχιστο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συζητάμε σοβαρά και συγκροτημένα για ό,τι συνέβη.
Κανείς και τίποτα δε θα απαλύνει τον πόνο. Ο ουσιαστικός όμως σεβασμός προς τα αθώα θύματα επιτάσσει να αναλύσουμε τα οδυνηρά γεγονότα χωρίς αντιπαραθέσεις αλλά με ψυχραιμία και, κυρίως, με το βλέμμα στο μέλλον.
Οι συμπολίτες μας απαιτούν κατεπειγόντως αλλαγή και διόρθωση των κακώς κειμένων στη λειτουργία των σιδηροδρόμων. Ωστόσο, αν αυτό το αίτημα είναι το ειδικό, το γενικό είναι η δραστική αλλαγή στη νοοτροπία.
Το άμεσο σχέδιο ανάταξης των σιδηροδρόμων είναι μόνο η αρχή. Είναι η αναγκαία, όχι όμως και εντελώς ικανή συνθήκη ώστε το κοινό να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του στους δημόσιους φορείς της χώρας, στην ίδια την εκτελεστική εξουσία, η οποία εν τέλει αναλαμβάνει την ευθύνη.
Επιγραμματικά, ύστερα από τα Τέμπη είναι μονόδρομος η καίρια αντιμετώπιση τριών θεμελιωδών προβλημάτων: α) Η χρόνια αναξιοκρατία στο ελληνικό δημόσιο. Στην περίπτωση των διοικήσεων οργανισμών κοινής ωφέλειας, αυτό μεταφράζεται σε κομματοκρατία αλλά και «ανικανοκρατία», αν θέλουμε να μιλήσουμε χωρίς υπεκφυγές. Για την οριστική πάταξη της κομματοκρατίας και των πελατειακών σχέσεων μεταξύ ημετέρων, εισηγούμαι τη σύσταση εξειδικευμένου θεσμικού οργάνου, το οποίο θα επιλέγει βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων όλες τις διοικήσεις οργανισμών του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Εποπτευόμενοι φορείς, ΝΠΔΔ (νοσοκομεία κτλ.), εταιρείες κεφαλαίου Α και Β θα πρέπει να αποκτήσουν επαγγελματική διοίκηση, με τα κατάλληλα και απαιτούμενα προσόντα. Αν το μοντέλο αυτό πέτυχε στην περίπτωση της αναγέννησης της ΔΕΗ, δεν μπορώ να φανταστώ γιατί να μη λειτουργήσει αλλού.
β) Να εξοστρακίσουμε την κουλτούρα που καθιστά κυρίαρχη την υποτίμηση των ζητημάτων ασφαλείας. Προτείνω οι έλεγχοι που σχετίζονται με την ασφάλεια να διαχέονται στον μέγιστο βαθμό, προκειμένου να μπορούν να διενεργούνται ακόμη και από ιδιώτες, πέραν των αρμόδιων ελεγκτικών οργανισμών του δημοσίου. Υπάρχουν καλές πρακτικές, για παράδειγμα, από τις ΗΠΑ με τον έλεγχο της ασφάλειας τροφίμων.
γ) Να καταπολεμήσουμε την καθιερωμένη αντίληψη ότι «το κράτος έχει περισσότερα δικαιώματα από τον πολίτη». Ότι οι πολίτες είμαστε πελάτες ενός μηχανισμού εξυπηρέτησης -και μάλιστα χωρίς δικαίωμα επιλογής για το ποιος θα μας εξυπηρετήσει. Προτείνω ειδικά προσαρμοσμένο πρόγραμμα αλλαγής διατάξεων και νοοτροπίας, ώστε να κατοχυρωθούν θεσμικά σε κάθε Έλληνα πολίτη τα ίδια ή και ακόμη περισσότερα δικαιώματα σε σχέση με το κράτος. Δίνω χαρακτηριστικά παραδείγματα:
– Δεν μπορεί το δημόσιο να πληρώνει μειωμένο ή μηδενικό παράβολο για να προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά των πολιτών, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν παράβολα, ενίοτε υπέρογκα.
-Δεν μπορεί οι πολίτες να εισπράττουμε χρωστούμενα από το δημόσιο άτοκα, αλλά να είμαστε υποχρεωμένοι να πληρώνουμε έντοκα όσα χρωστάμε στο δημόσιο.
– Δεν μπορεί να κυνηγά το δημόσιο την είσπραξη, παίρνοντας μάλιστα και αυστηρά μέτρα (κατασχέσεις κ.τ.λ.) από άτομα ή επιχειρήσεις, στα οποία την ίδια στιγμή το δημόσιο οφείλει -και για το ύψος του ποσού που τους οφείλει.
Τα παραπάνω αποτελούν τη βάση για ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που ανταποκρίνεται στο αίτημα της κοινωνίας για ριζικές τομές και που μπορεί να αποτελέσει τον οδηγό των μεταρρυθμίσεων της επόμενης και της μεθεπόμενης τετραετίας.
