Αφαίμαξη της οικονομίας ως την τελική κατάρρευση
Το κύμα κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών ξεσπάει επί δικαίων και αδίκων διαρρηγνύοντας περαιτέρω τον κοινωνικό ιστό.
Ένας πολίτης ήρθε στο γραφείο μου για να διηγηθεί την περίπτωσή του. Ο γιος του έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών για την πραγματοποίηση κλινικής/πειραματικής έρευνας στο εξωτερικό. Πιστώθηκαν σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό 15.900 ευρώ με συνδικαιούχους πατέρα και γιο. Επειδή ο πατέρας είχε ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο, η εφορία προχώρησε στην κατάσχεση του μισού ποσού στερώντας από έναν νέο άνθρωπο την εξέλιξή του.
Η πίστωση του ποσού από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών στο όνομα του μεταπτυχιακού φοιτητή δεν εμπόδισε την κατάσχεσή των χρημάτων για οφειλές του πατέρα. Δε χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση περί του τι εστί η θέσπιση συλλογικής ευθύνης.
Το κράτος λειτουργεί επί σαθρού εδάφους πάνω σε δύο πήλινα πόδια: Το πρώτο είναι τα capital controls, τα οποία δεν αφήνουν τα χρήματα να βγουν εύκολα από τις τράπεζες. Το δεύτερο είναι το εργαλείο των κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών από την εφορία, το οποίο η κυβέρνηση έχει αναγάγει σε υπερ-όπλο.
Πρόσφατα η κυβέρνηση ενεργοποίησε και έκτοτε προχωρά σε συστηματική χρήση των διατάξεων αναγκαστικής είσπραξης «λόγω των μεγάλων δημοσιονομικών αναγκών της χώρας και της εξαιρετικά δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του Ν.4336/2015.
Είκοσι χιλιάδες συμπολίτες μας βλέπουν καθημερινά τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς να αδειάζουν εξαιτίας ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο. Χρήματα που προορίζονταν για μια έκτακτη ανάγκη ή για να πληρώσουν μισθοδοσία.
Η κατάσταση αυτή αναγκάζει τον κόσμο να βγάλει χρήματα -εάν έχει- από το «στρώμα» για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Και ‘’ρουφάει’’ τη ρευστότητα. Σχεδόν 6 δισ. ευρώ έχουν εξαφανιστεί μέσα σε ένα χρόνο από την αγορά με αυτό τον τρόπο. Αυτή η ρευστότητα όμως έχει ημερομηνία λήξης. Τα 14 δισ. που υπολογίζεται ότι απομένουν, σε ένα χρόνο θα έχουν μειωθεί στα 5. Εκεί πια είναι το όριο. Η οικονομία δε θα μπορεί να λειτουργήσει, θα έχει στεγνώσει και αυτό θα είναι καταλυτικό για το πολιτικό σύστημα.
Η ικανοποίηση των απαιτήσεων του δημοσίου μέσω των κατασχέσεων αποβλέπει στην όσο το δυνατόν ταχύτερη εισροή εσόδων στα δημόσια ταμεία, προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη και εύρυθμη δημοσιονομική λειτουργία του.
Είναι προφανές ότι για λόγους στοιχειώδους δικαιοσύνης επιβάλλεται το μέτρο της κατάσχεσης να βρίσκεται στο οπλοστάσιο της πολιτείας. Όχι όμως ως μέτρο εισπρακτικό, αλλά ως κίνητρο συμμόρφωσης των πολιτών προς τις υποχρεώσεις τους.
Το ακατάσχετο των τραπεζικών λογαριασμών αδιακρίτως και μόνο ως το ποσό των 1000 ευρώ θέτει σε κίνδυνο τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα του οφειλέτη. Τον οδηγεί ουσιαστικά αφενός στην αδυναμία κάλυψης των βιοποριστικών του αναγκών και αφετέρου στην πλήρη στέρηση της δυνατότητας αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Στην πραγματικότητα το μέτρο αυτό προστατεύει ως ένα βαθμό μόνο τους δημοσίους υπάλληλους και τους συνταξιούχους, ενώ ρίχνει στον Καιάδα την υπόλοιπη κοινωνία. Πώς μπορεί, για παράδειγμα, το «ακατάσχετο» ποσό των 1000 ευρώ να φτάσει στο εργαζόμενο του ιδιωτικού τομέα όταν ο λογαριασμός μισθοδοσίας της εταιρίας έχει κατασχεθεί για οφειλές του εργοδότη προς το δημόσιο;
Η εφορία πρέπει να γνωστοποιεί τη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί ώστε ο πολίτης να κάνει τις απαιτούμενες διορθωτικές κινήσεις. Με κίνητρα που θα δίνουν την ευκαιρία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Αναλόγως του ποσού της οφειλής να δίνονται χρονικά περιθώρια συμμόρφωσης. Οι κατασχέσεις πρέπει να είναι η εξαίρεση. Δε μπορεί να είναι ο κανόνας.
Δυστυχώς, μέσα στο 2017 θα υπάρξει πλήρης αφαίμαξη της κοινωνίας από την εφορία και η κυβέρνηση σε αυτό ελπίζει. Ελπίζει μέσα από αυτή την αφαίμαξη να στηρίξει τα ταμεία. Να στηρίξει τον ΟΑΕΕ που έχει καταρρεύσει. Τότε όμως θα καταρρεύσει και η οικονομία στο σύνολό της. Ως τότε μπορούμε να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας.