Άρθρο του Χάρη Θεοχάρη στον Ελεύθερο Τύπο
Αποτελεί στ’ αλήθεια κομβική εξέλιξη η κατάθεση του νέου Νομοσχεδίου από το Υπουργείο Τουρισμού. Διότι, για πρώτη φορά με σύγχρονο, ουσιαστικό και ολοκληρωμένο τρόπο προδιαγράφεται η τροχιά ανάπτυξης που θα ακολουθήσει ο Ελληνικός Τουρισμός στο άμεσο μέλλον. Τα τελευταία δύο χρόνια τέθηκαν οι βάσεις για τη «Χρυσή Δεκαετία», αυτή που έρχεται για τον Ελληνικό Τουρισμό. Κι αυτό αποτελεί ειρωνία της μοίρας, καθώς όλος αυτός ο σύνθετος και πολλαπλά εμπεριστατωμένος στρατηγικός σχεδιασμός έγινε κατά τη διάρκεια της χειρότερης κρίσης που γνώρισε ποτέ ο κλάδος εξαιτίας της πανδημίας -και μάλιστα παγκοσμίως. Όμως, στο Υπουργείο Τουρισμού αντιμετωπίστηκε η κρίση σαν μια μεγάλη ευκαιρία. Και έγιναν τα πάντα για να μην πάει χαμένη, αλλά να αξιοποιηθεί προς όφελος του Ελληνικού λαού.
Προτού αναφερθώ στις βασικές καινοτομίες που εισάγει το νέο Νομοσχέδιο, θα ήθελα να επισημάνω ότι η θεαματική πορεία ανάπτυξης του Ελληνικού Τουρισμού, δεν υπάρχει μόνο στα σχέδια και τις προσδοκίες της κυβέρνησης. Αντιθέτως, οι προβλέψεις εδράζονται σε αδιάσειστα δεδομένα: Τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ για τον Οκτώβριο επιβεβαιώνουν την αίσθηση ότι ο Ελληνικός Τουρισμός φέτος κινείται στο επίπεδο του 2019, μιας χρονιάς με επιδόσεις-ρεκόρ: Τον Οκτώβριο του 2021 φτάσαμε στο 98,5% των εσόδων του ίδιου μήνα το 2019 –πρακτικά, δηλαδή, είχαμε τα ίδια έσοδα. Σε σύνολο έτους, το 60% των φετινών εσόδων σε σχέση με το 2019, δε φαντάζει άπιαστο όνειρο, παρόλο που η πανδημία εξακολουθεί να θέτει τεράστια εμπόδια στον τουρισμό.
Με επιδόσεις αυτού του επιπέδου είναι σαφές ότι στο οικονομικό πεδίο οι βάσεις για τα επόμενα χρόνια υπάρχουν ήδη. Όμως, με το νέο Νομοσχέδιο, τις προηγούμενες μέρες τέθηκαν τα θεμέλια και σε ένα άλλο σημαντικό πεδίο στο οποίο η χώρα μας ως τώρα είχε έλλειμμα: Θεσμοθετήθηκε η στρατηγική στην τουριστική ανάπτυξη.
Σύμφωνα με το νέο σχεδιασμό, για πρώτη φορά στη χώρα μας θεσμοθετούνται οι φορείς Διαχείρισης Προορισμού (DMMOs), ως συνέχεια του Περιφερειακού Συμβουλίου Τουρισμού που ιδρύσαμε, ενός θεσμικού οργάνου στις συνεδριάσεις του οποίου είχα την τιμή να προεδρεύω κάθε μήνα της θητείας μου ως Υπουργού. Με τους DMMO ολοκληρώνονται οι θεσμικές παρεμβάσεις, ώστε να χαράσσεται στρατηγική από τις περιφέρειες ή και τους δήμους όπου ανήκουν σημαντικοί τουριστικοί προορισμοί στην Ελλάδα.
Πιο αναλυτικά, με τους DMMOs
– Δημιουργούνται προϋποθέσεις ουσιαστικού ελέγχου στον τρόπο που επιτυγχάνεται η τουριστική ανάπτυξη.
– Προστατεύονται από τις όποιες αρνητικές συνέπειες θα μπορούσε να είχε ενδεχομένως πχ μια άλογη και άκριτη ανάπτυξη (και δεν χρειάζεται καν να αναφερθώ σε παραδείγματα τύπου Costa Del Sol στην Ισπανία).
– Ενθαρρύνεται η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να δημιουργηθούν θύλακες (clusters) και να συμβληθούν σε μακροχρόνια σύμφωνα ποιότητας και συνεργασίας με τους DMMOs.
– Ενισχύεται η ελευθερία κινήσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης και καταγράφεται σε κεντρικό επίπεδο η τοπική στρατηγική, μέσω του επιτελικού ρόλου του Υπουργείου Τουρισμού.
Ωστόσο, αυτές δεν είναι οι μόνες πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης. Το Υπουργείο Τουρισμού ξεκίνησε την εκπόνηση ενός 10ετους στρατηγικού σχεδίου, υπό την επίβλεψη της Γενικής Γραμματέως Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης. Θα είναι κι αυτό έτοιμο σε εύλογο χρονικό διάστημα και θα συμπεριλαμβάνει τις στρατηγικές κατευθύνσεις του κλάδου, ρητά και ξεκάθαρα. Κατ’ αυτό τον τρόπο θα συντονιστεί επίσης η δουλειά η οποία γίνεται και σε επίπεδο περιφερειών.
Ειδικά για τις πρότυπες τουριστικές περιοχές (στο μυαλό έρχεται αυτόματα η Σαντορίνη ή η Μύκονος) εισάγεται ο συντονισμός υπό μια διυπουργική επιτροπή ώστε να συμβαδίζουν οι υποδομές, η διαχείριση των ροών, με τις ενέργειες της κεντρικής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αυτό είναι κάτι που ήδη γίνεται άτυπα τα τελευταία δύο χρόνια με θετικότατα αποτελέσματα, οπότε τώρα το θεσμοθετείται και τυπικά.
Επιπλέον, το νομοσχέδιο δημιουργεί τις προϋποθέσεις ουσιαστικής ανάπτυξης του τουρισμού ευεξίας, μέσω της δημιουργίας φορέα διαχείρισης ιαματικών πηγών. Ως τώρα υπήρχαν δύο τάσεις, αμφότερες αντιπαραγωγικές: Το υπερσυγκεντρωτικό μοντέλο, το οποίο οδηγούσε τις ιαματικές πηγές σε «τσουβάλιασμα» μαζί με δεκάδες άλλα περιουσιακά στοιχεία των δήμων. Ή τον υπεραποκεντρωμένο τρόπο διαχείρισης, που ώθησε τις περισσότερες ιαματικές πηγές σε μαρασμό και εγκατάλειψη.
Όμως, το νέο μοντέλο αποτελεί μια ενδιάμεση λύση, η οποία επιτρέπει την ισόρροπη ανάπτυξη, με γνώμονα το πώς θα επωφελείται η τοπική κοινωνία. Χαρακτηριστικά,
– Δίνεται μεταβατική περίοδος ώστε οι δήμοι να αναπτύξουν μόνοι τους τις πηγές
– Δημιουργείται πόλος αριστείας και γνώσης για την αξιοποίηση των πηγών
– Προσελκύονται επενδυτές με σοβαρό και επαγγελματικό τρόπο
– Δημιουργείται σημείο μίας στάσης στο οποίο ο κάθε ενδιαφερόμενος επενδυτής μπορεί να αποταθεί για την ενημέρωσή του και να αποφασίσει αν θέλει και μπορεί να επενδύσει σε ιαματικές πηγές στη χώρα μας
– Η τοπική κοινωνία βγαίνει διπλά κερδισμένη: κερδίζει έναν σύμμαχο στην αξιοποίηση του σημαντικού τοπικού πόρου, αλλά και η τοπική οικονομία ανθεί γύρω από μια ζωντανή πηγή επισκεπτών.
Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλής, είχα την ευκαιρία να δείξω τις άθλιες εικόνες εγκατάλειψης από 4 συγκεκριμένες ιαματικές πηγές, τυπικές της γενικότερης κατάστασης. Αυτά ίσχυαν μέχρι τώρα, αλλά με το Νομοσχέδιο μπαίνει τέρμα στην κακοδιαχείριση.
Με τον καινούργιο νόμο δίνεται λύση σε μια σειρά από ζητήματα του τουριστικού κλάδου. Για παράδειγμα, έγινε πολύς -και έντονος- λόγος για την προσπάθεια διάσωσης του Ναυάγιο στη Ζάκυνθο. Τη μόνη προσπάθεια που έκανε η πολιτεία τα τελευταία 40 χρόνια για να προστατεύσει αυτό το αξιοθέατο -το οποίο θα αρκούσε να προσελκύει έσοδα και να τροφοδοτεί ολόκληρο το νησί. Δυστυχώς όμως το ζήτημα είναι εξαιρετικά περίπλοκο και θα χρειαζόταν ανάλυση ενός ακόμη άρθρου, γι’ αυτό και δε θα επεκταθώ εδώ επ’ αυτού. Παρόλ’ αυτά, το βέβαιον είναι ότι προωθείται οριστική και βιώσιμη λύση για το Ναυάγιο.
Γενικότερα, καθώς φθάνουμε στο κλείσιμο μιας ακόμη δύσκολης χρονιάς για τον Ελληνικό Τουρισμό, είναι πια φανερό σε όλους πως, από οικονομικής πλευράς, τα αποτελέσματα καταδεικνύουν μια πρωτόγνωρη επιτυχία -ίσως και αναπάντεχη για όσους δεν παρακολουθούσαν από κοντά τις εξελίξεις στον κλάδο. Η επιτυχία αυτή, εκτός όλων των άλλων, είναι σωτήρια για την κοινωνική συνοχή. Χιλιάδες οικογένειες συμπατριωτών μας είχαν εισόδημα, ενώ στην αρχή της σεζόν οι υγειονομικές και οικονομικές συνθήκες δεν προμήνυαν κάτι τέτοιο. Είμαστε ικανοποιημένοι και περήφανοι που διαψεύστηκε κάθε Κασσάνδρα, κάθε απαισιόδοξη πρόβλεψη και γίνονται τα απαραίτητα βήματα προς ένα ακόμη πιο λαμπρό μέλλον για την εθνική τουριστική βιομηχανία μας.
