Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Συζητάμε σήμερα για την ενσωμάτωση Οδηγιών με καταληκτική ημερομηνία ενσωμάτωσης τον Απρίλιο 2016. Η κυβέρνηση έτσι απέκτησε ένα εύσχημο επιχείρημα να τις φέρει στη Βουλή με τη διαδικασία του επείγοντος μια εβδομάδα πριν τη θερινή διακοπή. Στερεί έτσι από το Σώμα τη δυνατότητα ουσιαστικού διαλόγου αλλά και απονομιμοποιεί τις μεθοδεύσεις της.
Τα στοιχεία που έχουμε για τις δημόσιες συμβάσεις είναι ασαφή και προβληματικά. Οι δαπάνες της Κεντρικής Κυβέρνησης για αυτές, ανέρχονται περίπου στο 9% ΑΕΠ, το οποίο αυξάνεται σε 14% συμπεριλαμβάνοντας τη Γενική Κυβέρνηση και στο 20% συνυπολογίζοντας τις συμβάσεις παραχώρησης. Σε απόλυτα νούμερα έχουμε 36 δις που διαχειρίζονται περίπου 5.000 αναθέτουσες αρχές, και η ασάφεια είναι και εκεί: δεν ξέρουμε πόσες είναι ακριβώς.
Μιλάμε για ένα σύστημα διαχείρισης και ελέγχου κατακερματισμένο και αναποτελεσματικό. Ένα σύστημα που ενισχύει φαινόμενα κακοδιαχείρισης και διαφθοράς. Οι μελέτες του ΟΟΣΑ λένε πως μπορεί να εξοικονομηθεί το 20% από αυτό το ποσό, δηλαδή τα 7,2 δις. Φανταστείτε, τα 2 μπορούσαν να πήγαιναν στη μείωση των φόρων, τα 2 στη στήριξη του κοινωνικού κράτους και τα υπόλοιπα να πάνε σε περισσότερες προμήθειες που τώρα λείπουν.
Η ανικανότητά σας φαίνεται από το γεγονός ότι σπεύσατε από τις αρχές του Ιουλίου να καταργήσετε το προηγούμενο πλαίσιο με τον ν.4403/2016 εν όψει της κατάθεσης του παρόντος. Δημιουργήσατε ένα κενό νόμου χωρίς κανένα νόημα.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα, δεν είναι η έλλειψη πλαισίου, αλλά η εφαρμογή του. Οι δημόσιες συμβάσεις από τη σύναψη μέχρι την εκτέλεση ήταν πάντα προβληματικές. Υπέρογκες χρεώσεις, δημόσιοι οργανισμοί για μήνες ή χρόνια χωρίς προμήθειες (κυρίως τα νοσοκομεία), διαγωνισμοί στον «αέρα», έργα υποδομής να καθυστερούν, διαφθορά. Και η σημερινή κυβέρνηση όμως τι έχει δείξει;
-
Εν μέσω των εορτών των Χριστουγέννων, ο Υπουργός Υποδομών υπογράφει οχτώ απευθείας αναθέσεις σε ιδιώτες ή εταιρείες για έργα παρακολούθησης οδικών παραχωρήσεων με υπουργικές αποφάσεις. Βέβαια και στο παρόν νομοσχέδιο αφήνετε παράθυρο για τέτοιου είδους ¨δωράκια¨ μέσω απευθείας ανάθεσης για μελέτες ως 40.000€ στο άρθρο 119.
-
Στις 8 Δεκεμβρίου 2015 με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, μετά από αίτημα του Υπουργού Υποδομών η υποχρεωτική χρήση του ΕΣΗΔΗΣ (θεσμοθετήθηκε το 2013) μετατίθεται στις 30.4.2017 γιατί δεν είχαν προλάβει να εκπαιδευτούν οι υπάλληλοι. Καταθέσαμε ερώτηση γιατί κρίθηκε σκόπιμη η εν λόγω παράταση και πήραμε απάντηση μόνο για ένα δευτερεύον ερώτημα ως προς το πόσοι υπάλληλοι έχουν εκπαιδευτεί μέχρι στιγμής.
-
Ο αποχωρήσας επικεφαλής της ΕΑΑΔΗΣΥ κ. Ράικος, τον περασμένο Φεβρουάριο είχε καταγγείλει την πρακτική κατάθεσης τροπολογιών για τη διενέργεια δημόσιων συμβάσεων κατά παρέκκλιση των κανονικών διαδικασιών. Πάμπολες οι αναθέσεις σας. Πάμπολες. Κανόνας και όχι εξαίρεση δυστυχώς.
Χθες καταθέσαμε τροπολογία με γενικό αριθμό 612 και ειδικό 61. Πρόκειται για προσθήκη στο άρθρο 72 και αφορά στην έναρξη ισχύος των μειωμένων εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης για τα τεχνικά έργα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει διαφορετική μεταχείριση μεταξύ νεοδημοπρατούμενων και ήδη εκτελούμενων έργων. Στα νεοδημοπρατούμενα ο ανάδοχος ωφελείται από τη μείωση στο 5% της απαιτούμενης εγγυητικής καλής εκτέλεσης. Στα ήδη εκτελούμενα όμως ισχύει το παλαιότερο καθεστώς. Δημιουργείται έτσι άνιση μεταχείριση, ευνοώντας εργολήπτες οι οποίοι αδρανοποιήθηκαν στην ισχύουσα οικονομική συγκυρία και δεν έχουν έργα σε εξέλιξη.
[Κ. Υπουργέ, είχατε πει στους φορείς ότι εάν έρθει μια τροπολογία που να θεραπεύει αυτή την άνιση μεταχείριση θα τη δεχόσασταν. Την έφερα. Όλα τα κόμματα τη στηρίζουν, των ΑΝΕΛ συμπεριλαμβανομένων, το ΚΚΕ τη μελετά μου λένε. Γιατί δεν το κάνετε λοιπόν; Γιατί δεν τη δέχεστε; Μας λένε οι νομικές σας υπηρεσίες ότι η τροπολογία αυτή αντίκειται στο παρόν νομικό πλαίσιο. Ένα νομικίστικο επιχείρημα. Ωστόσο εμείς αυτό που προτείνουμε είναι η τροποποίηση του προηγούμενου πλαισίου και η επέκτασή του ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ευνοϊκές ρυθμίσεις του παρόντος. Δε στέκει η νομική υπεκφυγή σας. Πείτε την αλήθεια πως δεν τη θέλετε και μην κοροϊδεύετε τον κόσμο. Δεν είναι κακό: αν δεν σας αρέσει πείτε ότι δεν τη δέχεστε.
Εμείς ως Δημοκρατική Ευθύνη έχουμε θέσει το θέμα των δημοσίων συμβάσεων ως έναν από τους βασικούς άξονες προτεραιότητας στο πρόγραμμά μας. Χαιρόμαστε γιατί βλέπουμε κάποιες από τις θέσεις μας και τις προτάσεις μας μέσα στο νομοσχέδιο, όπως την ίδρυση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Διαφορών. Ο τρόπος όμως που θα οργανωθεί και θα ασκήσει τις αρμοδιότητές της είναι αυτός που θα κρίνει την επιτυχία. Ήδη οι φορείς στην Επιτροπή εξέφρασαν σοβαρές επιφυλάξεις: για τους χρόνους εξέτασης και λήψης αποφάσεων και το φόρτο εργασίας. Με δεδομένη και την «αλλεργία» που η Κυβέρνηση έχει δείξει στις Ανεξάρτητες Αρχές, αμφιβάλλουμε για το αποτέλεσμα.
Βασική μας θέση είναι οι εθνικοί κανόνες να συμβαδίζουν με τους ευρωπαϊκούς και αυτό γίνεται με το παρόν Σ/Ν. Πέρα από αυτό όμως απαιτείται προτυποποίηση διαδικασιών και τεχνικών προδιαγραφών ως βασική προϋπόθεση για ένα απλό και αποτελεσματικό πλαίσιο που θα χτυπήσει τα συμφέροντα που εξυπηρετούνται από τη σημερινή κατάσταση.
Ο κατακερματισμός των αναθέσεων πρέπει να περιοριστεί και σταδιακά να σταματήσει με τη δημιουργία μιας κεντρική Αναθέτουσας Αρχής σε κάθε υπουργείο και σε κάθε Περιφέρεια, με δραστική σύμπτυξη των υπόλοιπων σημερινών. Σε τι επίπεδο βρίσκεται η λειτουργία των τριών Κεντρικών Αναθετουσών Αρχών; Ανταποκρίνονται έστω και στοιχειωδώς στο ρόλο τους; Όχι. Θετικό ότι προβλέπεται στο Σ/Ν διαρκής κατάρτιση και πιστοποίηση των στελεχών που ασχολούνται με τις δημόσιες συμβάσεις. Πότε θα γίνει αυτό; Υπάρχει υποδομή, οργάνωση και κυρίως διάθεση να ξεκινήσουν όλα αυτά άμεσα;
Θέλουμε την αναδιοργάνωση των ελεγκτικών αρχών, την απλοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών, τη δημιουργία ηλεκτρονικού καταλόγου προϊόντων που θα επιτρέπονται να προμηθεύεται το δημόσιο με συμβάσεις έως 60.000€, την επίσπευση της πλήρους εφαρμογής των ΕΣΗΔΗΣ και ΚΗΜΔΗΣ. Το παρόν νομοσχέδιο παραπέμπει την πλήρη εφαρμογή του ΕΣΗΔΗΣ στα μέσα του 2017, κάτι που είναι απαράδεκτο. Έστω και τώρα, από αύριο θεσμοθετείστε, μέχρι το ΕΣΗΔΗΣ να επιτρέψει τους καθολικούς ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Ένα σε κάθε διαφορετική εταιρεία που τους παρέχει τη δυνατότητα να τους κάνει, ώστε να μην υπάρχουν θέματα ανταγωνισμού. Με μηδενικό κόστος για το Δημόσιο, να το αναλάβει ο μειοδότης, θα έχουμε άμεσα οφέλη. Ξέρετε ότι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί μειώνουν άμεσα το κόστος.
Επίσης, πρέπει να στοχοθετήσουμε τις σύγχρονες μορφές συμβάσεων για να αυξήσουμε τη χρήση τους.
Το παρόν Σ/Ν είναι αναγκαίο, αλλά συντηρητικό και δειλό. Έχουμε επιφυλάξεις για την εφαρμογή του και δε σας βλέπουμε να δεσμεύεστε πως δεν θα φέρετε από εδώ και εμπρός καμία κατά παρέκκλιση εξαίρεση. Και στις συμβάσεις και στη διαφθορά δηλαδή συνεχίζετε τα ίδια και χειρότερα με πριν.
Συνεπώς, μην περιμένετε στήριξη από τη Δημοκρατική Ευθύνη, όσο προχωράτε σε αυτό το δρόμο.
